Landscape

In Milos Bay, the island folds inwards, seemingly forming a lake -from there the view of Adamas and the surrounding villages is unique.

Achivadolimni, the largest beach on the island with white sand and shallow waters, is located at the southernmost point of this gulf. It took its name from the lake next to the beach which is full of hard clams.

The plot of the Trencadís Hotel, with an area of 80 acres, is located two kilometers away from the island’s airport and culminates at the beach of Achivadolimni. The area was being operated by S&B company from 1954 to 1982 as a perlite mine, thus acquiring an amphitheater form. Today with its stepped section planted, fully integrated into the landscape, it has become an exemplar of restoration in the history of mines.

Simulation

 ‘‘Landscapes and places store memories, they save traces of lives long gone. What fascinates

me about those traces is that they are real, they are unique, they are always authentic. To me, landscapes are historical documents.’’

 (A Feeling of History, Peter Zumthor, Mari Lending, Scheidegger & Spiess, 2018)

A design reconstruction is attempted here, which withdraws elements from the Cycladic landscape and uses objects such as rocks, trees, sea and semantic tools such as outdoor life, the small-scale approach and what constitutes the image we have of the Mediterranean rural landscape. The densely organized area of Milos, full of berms, vegetation and manmade interventions used for agriculture and husbandry, is used as a ground rule for the organization of the proposal. While the way of organizing a residential proposal has traditionally been the grid, here the principle is the messy and natural landscape of the Cyclades.

The ground rule is rewritten in order to receive uses such as hotel rooms, public areas and outdoor areas. The proposal starts from the architecture of the landscape, instead of integrating it as usual, much later, in the design process. The basic principle is the construction of randomness and the incorporation of the overall proposal to the Cycladic landscape.

The contours and geometries of the landscape of Milos, but also the way in which human activity is organized on the island, are shifted and adapted to the scale of the area, composing an outdoor carpet, consisted of private and public uses.

The expansion of the standard program of a hotel is attempted here, including functions such as the public square, the threshing floor, the vineyard, the quarry, in order to compose a multi-layered landscape that is part of the organization of the surrounding area and attempts to bring back memories and build new ones.

The intervention forms an architecture of landscape: Rooms with planted roofs are assembled on the slope, creating a discreet layering of terraces that seemingly pre-existed. Although the stepped section of the restored perlite mine could be considered as a starting point for the proposal, the new rooms deliberately do not form a recognizable geometry of repetitive curves. They draw inspiration from the neighboring landscape of Milos itself: instead of the legible “organization” and order of a tourist resort, Trencadís’ layout refers to plots and plantings with polygonal or curved outlines that fit together like fabrics on a rug. Thus the hotel is not simply lost within a slope with parallel terraces -it camouflages its own architecture in a planted landscape of irregular geometry. With planted terraces interjected and orientating rooms to different sections of the panoramic view, one is actually inhabiting the very landscape of Milos.

If landscape design on sloped terrains typically idealizes the harmonious, ordered curves of a vineyard or a rice paddy, Trencadís refers to the Cycladic landscape of variety and chance. From afar, the lines and colors are unified like the fluid stone walls carved by Antonio Gaudi -with few straight lines, his facades are decorated with Trencadís, the colorful mosaics, made of fragments of ceramic tiles. In the new hotel at Achivadolimni, ceramic tiles, lava, mosaic, perlite, quarry, obsidian, become the new references.

The memory of the mine -not only that of the particular site but also that of the rich mining history of the island- is preserved. Trencadís Hotel refers to the mine indirectly, not to its pre-existing amphitheater shape but to its energy: its public areas are carved in the slope and feature two large excavations, two deep quarries in the landscape, filled with water at their lowest level. Walking through the reception, the spa, the restaurants, one watches the light descend on such a narrow courtyard, an excavated with precision orthogonal quarry, flooded at its deepest point. A second cut, the linear pool overlooking the sea, repeats this geometrical rigor and contrasts it with the earth-anchored public buildings of buried footprints. In a fitting analogy, the road connecting the highest slope with the lowest, coastal part of the plot, crosses under the community road.

A home of your own

Trencadís’ rooms simulate a promenade at a mountain village. Their paths unfold on the terrain, constantly changing the vistas, enriching our perception with different atmospheres: the first glimpse is not enough -one has to discover where the rooms end, how the road will unfold, what is hidden behind a corner. The narrative of the traditional village is maintained not by its iconography -its picturesque facades- but by the movement of the body within the landscape. The proposal pursues the particular, the local, that which is not readily recognized and consumed because it doesn’t fit a recognizable structure. It encourages discovery.

Rooms are grouped in three types with different footprints: types A and B become the predominant types and only at the beach front one is to encounter the Sand Dune Villas. The first two types are grouped in four or five units, under a common planted roof with a polygonal outline -each with a plunge pool and access from the back that ensures privacy, separated with berms and vegetation. The basic principle of both typologies is transparency and natural lighting.

Type A is a rectangular typology with access both from the front view and the backyard. The bed is placed in the center of the room overlooking the private jacuzzi and the sea. The shower is designed on the front side of the room, overlooking the sea and the vegetation.

Type B, is a larger, L shaped room with a bedroom and a bathroom, with access from the backyard. It has an unobstructed view of the sea, while the window that separates the inside and the outside at this facade, slides towards the wall, unifying the inside and the outside and practically doubling the living space of the unit. Residents bathe in a partially covered jacuzzi, in complete privacy, as if they were in a cave. The shower is designed on the back of the room, overlooking the planted garden.

The backyard is a central element of both typologies and plays the role of a hidden garden with prickly pears, aloes and agaves, where the resident can be protected from the north wind, while having maximum privacy.

Οn the beach front, the Sand Dune Villas claim a special place in the landscape. They depart from the discreet, “earthy” architecture of the rest of the rooms and stand out more like cabanas upon the beach. Given large autonomous courtyards, you cross your personal garden to reach your door. Their architecture is set to create memorable experiences: Eating in the sunken courtyard with a pool engulfing you, like being on a yacht. Having a shaded yard with aromatic plants that you touch with your fingertips when immersed in the bathtub. Facing the fire on cool days as you ascend the last steps before entering the living room. To be covered with a protruding roof, sharp at its perimeter like obsidian, the glass-like volcanic rock from which the perlite derives from. Smelling the wood on all the walls and having the curtain move from the wind –sensing the summer itself on the beach…

Τοπίο

Στον όρμο Μήλου το νησί αναδιπλώνεται, σχηματίζοντας φαινομενικά μια λίμνη -από εκεί η θέα του Αδάμαντα και των γύρω χωριών είναι μοναδική.

Η Αχιβαδόλιμνη, η μεγαλύτερη παραλία του νησιού με κατάλευκη αμμουδιά και βαθυγάλανα ρηχά νερά, βρίσκεται στο νοτιότερο σημείο αυτού του πέταλου. Πήρε το όνομά της από τη λίμνη που βρίσκεται δίπλα στην παραλία και είναι γεμάτη αχιβάδες.

Το οικόπεδο του ξενοδοχείου Trencadís, έκτασης 80 στρεμμάτων, βρίσκεται σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από το αεροδρόμιο του νησιού και ξεκινά από την παραλία της Αχιβαδόλιμνης. Στην περιοχή λειτούργησε από τη S&B ορυχείο εξόρυξης περλίτη, αμφιθεατρικά προς τον κόλπο, από το 1954 έως το 1982 και σήμερα αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αποκατάστασης εξοφλημένου ορυχείου που έχει πλήρως ενταχθεί στο τοπίο.

Προσομοίωση
‘‘Τα τοπία και οι τόποι αποθηκεύουν αναμνήσεις, σώζουν τα ίχνη ζωών που έχουν εδώ και

πολύ καιρό χαθεί. Αυτό που με συναρπάζει για αυτά τα ίχνη είναι ότι είναι αληθινά, είναι

μοναδικά, είναι πάντα αυθεντικά. Για μένα, τα τοπία είναι ιστορικά ντοκουμέντα.’’

(A Feeling of History, Peter Zumthor, Mari Lending, Scheidegger & Spiess, 2018)

Επιχειρείται μία σχεδιαστική ανασύνθεση, που αντλεί στοιχεία από το κυκλαδίτικο τοπίο και χρησιμοποιεί στοιχεία όπως o βράχος, το δέντρο, η θάλασσα αλλά και εργαλεία όπως η υπαίθρια ζωή, η μικροκλίμακα και όσα συνιστούν την εικόνα που έχουμε για αυτό.

Η πυκνά οργανωμένη με πεζούλες, φυτεύσεις και παρεμβάσεις της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, περιοχή της Μήλου χρησιμοποιείται ως κανόνας οργάνωσης της πρότασης. Αν αναρίθμητες φορές ο κανόνας οργάνωσης μίας οικιστικής πρότασης έχει υπάρξει ο κάνναβος, εδώ η αρχή είναι το ακατάστατο και φυσικό τοπίο των Κυκλάδων.

Στη συνέχεια, ο κανόνας αυτός επανεγγράφεται προκειμένου να παραλάβει χρήσεις όπως τα δωμάτια, οι κοινόχρηστοι και οι υπαίθριοι χώροι του ξενοδοχείου.

Η πρόταση εκκινεί από την αρχιτεκτονική του τοπίου, αντί να την εντάσσει όπως συνήθως, πολύ αργότερα, στη διαδικασία σχεδιασμού. Βασική αρχή είναι η κατασκευή της τυχαιότητας και η ένταξη της πρότασης στο κυκλαδίτικο τοπίο. Τα περιγράμματα και οι γεωμετρίες του τοπίου της Μήλου, αλλά και ο τρόπος που οργανώνεται η ανθρώπινη δραστηριότητα στο νησί, μεταθέτονται και προσαρμόζονται στην κλίμακα της περιοχής, συνθέτοντας ένα υπαίθριο χαλί από ιδιωτικές και κοινόχρηστες χρήσεις.

Επιχειρείται μία διεύρυνση του τυπικού προγράμματος ενός ξενοδοχείου, εντάσσοντας λειτουργίες όπως η πλατεία, το αλώνι, το αμπέλι, το νταμάρι, σε μία απόπειρα σύνθεσης ενός πολυεπίπεδου τοπίου που εντάσσεται στην οργάνωση της γύρω περιοχής και δοκιμάζει να επαναφέρει μνήμες αλλά και να κατασκευάσει νέες.

Τα νέα κτίσματα συγκροτούν μια αρχιτεκτονική του τοπίου: Δωμάτια με φυτεμένα δώματα συναρμόζονται στην πλαγιά, δημιουργώντας μια ήπια επέμβαση που μοιάζει να προϋπήρχε. Παρότι η σκαλοπατιαστή τομή του αποκαταστημένου ορυχείου θα μπορούσε να θεωρηθεί μια αφετηρία σχεδιασμού, σκόπιμα τα νέα δωμάτια δεν σχηματίζουν μια αναγνωρίσιμη γεωμετρία από καμπύλες σε μετάθεση. Αντλούν έμπνευση από το ίδιο το γειτονικό τοπίο της Μήλου: αντί για την ευανάγνωστη «οργάνωση» και τάξη ενός τουριστικού θέρετρου, η επιμελώς ατημέλητη διάταξη του Trencadís αναφέρεται σε οικόπεδα και φυτεύσεις με περιγράμματα πολυγωνικά ή καμπύλα που συναρμόζονται σαν υφάσματα σε ένα χαλί. Το ξενοδοχείο λοιπόν δεν χάνεται απλά στην πλαγιά με παράλληλες πεζούλες –καμουφλάρει την ίδια του την αρχιτεκτονική μέσα σε ένα φυτεμένο τοπίο ελεύθερης γεωμετρίας. Με ενδιάμεσους μεταβατικούς χώρους φύτευσης και στρέφοντας κάθε φορά τα δωμάτια προς διαφορετικά τμήματα της πανοραμικής θέας, κατοικεί κανείς εκεί το ίδιο το τοπίο της Μήλου.

Αν η οργάνωση ενός επικλινούς τοπίου συνήθως εξιδανικεύει τις αρμονικές καμπύλες ενός αμπελώνα ή ενός ορυζώνα, το Trencadís αναφέρεται στο άναρχο κυκλαδίτικο τοπίο της ποικιλίας και της τυχαιότητας. Από μακριά, οι γραμμές και τα χρώματα ενοποιούνται όπως στους ρευστούς πέτρινους τοίχους που σμίλευσε ο Αντόνιο Γκαουντί –με  λίγες ευθείες γραμμές, οι προσόψεις του είναι διακοσμημένες με Trencadís, τα πολύχρωμα μωσαϊκά, φτιαγμένα από θραύσματα κεραμικών πλακιδίων. Στο νέο ξενοδοχείο, κεραμικά πλακίδια, λάβα, ψηφιδωτό, περλίτης, ορυχείο, όρυγμα, οψιδιανός, γίνονται οι νέες αναφορές.

Η μνήμη του ορυχείου –όχι μόνο για το οικόπεδο αλλά και για την πλούσια μεταλλευτική ιστορία του νησιού- διατηρείται. Το Trencadís αναφέρεται στο ορυχείο έμμεσα, όχι στο προϋπάρχον αμφιθεατρικό σχήμα του αλλά στην ενέργεια του: οι κοινόχρηστοι χώροι του κρύβονται μέσα στην πλαγιά και χαρακτηρίζονται από δύο μεγάλες εκσκαφές, δύο βαθιές εγκοπές στο τοπίο, με νερό στο χαμηλότερο επίπεδο τους. Καθώς περιηγείται κανείς στην υποδοχή, στο σπα, στα εστιατόρια, παρακολουθεί το φως να κατέρχεται σε μια στενόμακρη τέτοια αυλή, ένα όρυγμα θαρρείς σε λατομείο μαρμάρου, πλημμυρισμένο στο βαθύτερο σημείο του. Μια δεύτερη κοψιά, η γραμμική πισίνα με θέα τη θάλασσα, επαναλαμβάνει την αυστηρότητα της γεωμετρίας και αντιπαραθέτει και εκείνη τα αγκυρωμένα στη γη κτίρια με την ανθρώπινη επέμβαση. Αντίστοιχη, αλλά μικρότερης κλίμακας, η νέα υπόγεια διάβαση που συνδέει  την ψηλότερη πλαγιά με το χαμηλότερο, παραθαλάσσιο τμήμα του οικοπέδου –ενοποιεί το Trencadís αθόρυβα, όσο αθόρυβα χάνονται και τα δωμάτια του στην πλαγιά.

Ένα δικό σας σπίτι

Τα δωμάτια του Trencadís αναπτύσσονται στην πλαγιά με μια διάταξη που θυμίζει χωριό. Τα μονοπάτια και οι δρόμοι του ελίσσονται στο ανάγλυφο, αλλάζουν συνέχεια τις φυγές, δίνοντας ποικιλία και διαφορετικές ατμόσφαιρες: η πρώτη εντύπωση δεν αρκεί -ξανακοιτά κανείς για να εντοπίσει το πού σταματάνε τα δωμάτια, το πώς θα συνεχίσει ο δρόμος, το τι κρύβεται πίσω από μια γωνία. Η αφήγηση του χωριού διατηρείται όχι μέσω παραδοσιακών προσόψεων αλλά με την ίδια την κίνηση του σώματος μέσα στο τοπίο. Η σχεδίαση επιδιώκει το ιδιαίτερο, το τοπικό, αυτό που δεν μπορεί να θυμηθείς γιατί δεν υπακούει σε μια αναγνωρίσιμη δομή. Αυτό που πρέπει να ανακαλύψεις.

Τα δωμάτια χωρίζονται σε τρεις τυπολογίες ανάλογα με το εκάστοτε μέγεθος τους: οι τύποι Α και Β αποτελούν την πλειονότητα των δωματίων ενώ στην παραθαλάσσια ζώνη του οικοπέδου διατάσσονται οι Sand Dune Villas. Οι δύο πρώτες τυπολογίες κατοικιών συνδυάζονται ανά ομάδες των τεσσάρων ή πέντε μονάδων κάτω από τις χαρακτηριστικές πολυγωνικές πλάκες με φύτευση στα δώματα τους. Βασικές αρχές του σχεδιασμού είναι η διαμπερότητα και ο φυσικός φωτισμός. Ο τύπος Α, είναι ένα μονόχωρο δωμάτιο με πρόσβαση και από μπροστά και από την πίσω αυλή. Το κρεβάτι τοποθετείται στο κέντρο του χώρου, έχοντας θέα προς το ιδιωτικό jacuzzi και τη θάλασσα. Το ντους τοποθετείται στην πρόσοψη του δωματίου, με θέα προς τη θάλασσα και τις φυτεύσεις.

Ο τύπος Β, είναι ένα δωμάτιο με κρεβατοκάμαρα και λουτρό, με πρόσβαση από την πίσω αυλή. Η μπροστά του όψη έχει ανεμπόδιστη θέα στη θάλασσα ενώ το παράθυρο της πρόσοψης σύρεται πλήρως προς τον τοίχο, ενοποιώντας το μέσα με το έξω και διπλασιάζοντας ουσιαστικά τον κατοικήσιμο χώρο της μονάδας. Οι ένοικοι κάνουν μπάνιο σε ένα εν μέρει στεγασμένο jacuzzi, με απόλυτη ιδιωτικότητα, σαν να βρίσκονται σε μια σπηλιά. Το ντους σχεδιάζεται στην πίσω όψη, με θέα τον φυτεμένο κήπο.

Η πίσω αυλή, αποτελεί βασικό στοιχείο και των δύο τυπολογιών και παίζει το ρόλο ενός κρυφού κήπου με φραγκόσυκα, αλόες και αγαύες, στον οποίο μπορεί ο ένοικος να προστατευτεί από τον βοριά, έχοντας παράλληλα τη μέγιστη ιδιωτικότητα.

Στη ζώνη που συνορεύει με την αμμουδιά, οι Sand Dune Villas διεκδικούν μια ειδική θέση στο τοπίο. Eγκαταλείπουν την ήπια, «γήινη» απόσυρση των υπόλοιπων δωματίων με τα φυτεμένα δώματα και στέκουν πιο περίοπτες σαν cabanas στην παραλία. Με μεγάλες αυτόνομες αυλές η καθεμιά, διασχίζεις τον προσωπικό σου κήπο για να φτάσεις στην πόρτα σου. Η αρχιτεκτονική τους θέλει να δημιουργήσει αξιομνημόνευτες αισθήσεις και εμπειρίες: Tο να τρως στη βυθισμένη αυλή με νερό ολόγυρα σου, σαν να βρίσκεσαι σε σκάφος. Το να διαθέτεις στο υπνοδωμάτιο μια προστατευμένη αυλή με αρωματικά φυτά που αγγίζεις με τις άκρες των δακτύλων όταν βυθίζεσαι στη μπανιέρα. Το να αντικρίζεις τη φωτιά τις δροσερές μέρες καθώς ανεβαίνεις τα τελευταία σκαλιά πριν εισέλθεις στο καθιστικό. Το να σκεπάζεσαι από μια μυτερή στέγη, κοφτερή στην περίμετρο της σαν τον οψιδιανό, το πέτρωμα από το οποίο προέρχεται ο περλίτης της περιοχής. Το να μυρίζεις το ξύλο σε όλους τους τοίχους και να κινείται η κουρτίνα από τον άνεμο –το ίδιο το καλοκαίρι στην παραλία…